IV. Mustafa, 8 Eylül 1779 tarihinde İstanbul’da doğdu ve 1807-1808 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu’nun padişahı olarak hüküm sürdü. Kısa süren saltanatı boyunca iç karışıklıklar, isyanlar ve siyasi entrikalarla mücadele etti. Dahası IV. Mustafa, Osmanlı tarihinin en karmaşık ve zor dönemlerinden birinde tahta çıkmış bir sultandır.
Erken Yaşamı ve Tahta Çıkışı
IV. Mustafa, Sultan I. Abdülhamid ve Ayşe Sineperver Sultan’ın oğludur. Gençlik yıllarını Osmanlı sarayında geçiren Mustafa, saray eğitimi aldı ve dönemin koşullarına uygun bir eğitim gördü. Ancak, tahtta geçireceği kısa sürede yaşanan olaylar, onun yönetim becerilerinin sınırlarını zorladı.
IV. Mustafa, kuzeni III. Selim’in tahttan indirilmesiyle 29 Mayıs 1807’de padişah oldu. Ayrıca III. Selim’in reformlarına karşı çıkan Yeniçeri Ocağı ve ulema sınıfının desteğiyle tahta çıkarılan IV. Mustafa, hemen karşılaştığı zorluklarla mücadele etmek zorunda kaldı.
Saltanatı ve İç Karışıklıklar
IV. Mustafa’nın saltanatı, Osmanlı İmparatorluğu’nda büyük iç karışıklıkların yaşandığı bir döneme denk gelir. III. Selim’in reformlarına karşı çıkan Yeniçeriler ve ulema, IV. Mustafa’nın tahta çıkmasını destekledi, ancak bu destek kısa sürdü.
Kabakçı Mustafa İsyanı
IV. Mustafa’nın tahta çıkmasının hemen ardından, Kabakçı Mustafa İsyanı patlak verdi. Bu isyan, III. Selim’in Nizam-ı Cedid reformlarına karşı duyulan tepkinin bir sonucu olarak ortaya çıktı. İsyancıların amacı, III. Selim’in reformlarını tamamen ortadan kaldırmak ve eski düzeni geri getirmekti.
IV. Mustafa, isyancıların taleplerine boyun eğmek zorunda kaldı ve Nizam-ı Cedid ordusunu dağıttı. Ancak, isyancıların talepleri burada bitmedi ve isyan daha da genişledi. IV. Mustafa, isyanı bastırmakta zorlandı ve devlet otoritesi ciddi şekilde sarsıldı.
III. Selim ve Alemdar Mustafa Paşa
IV. Mustafa’nın saltanatı boyunca en önemli olaylardan biri, III. Selim’in yeniden tahta çıkarılma girişimidir. Alemdar Mustafa Paşa, III. Selim’i yeniden tahta çıkarmak için harekete geçti. Ayrıca bu girişim, IV. Mustafa’nın saltanatının sonunu getiren olayların başlangıcı oldu.
III. Selim’in Öldürülmesi
Alemdar Mustafa Paşa’nın İstanbul’a doğru ilerlediği haberini alan IV. Mustafa, tahtını koruma amacıyla radikal bir karar aldı. III. Selim ve kardeşi Şehzade Mahmud’u öldürterek tahtını güvence altına almak istedi. Ancak, bu girişim başarısız oldu. III. Selim öldürüldü, ancak Şehzade Mahmud kaçarak kurtuldu ve Alemdar Mustafa Paşa’nın desteğiyle padişah oldu.
Tahttan İndirilmesi ve Ölümü
IV. Mustafa’nın saltanatı, Alemdar Mustafa Paşa’nın İstanbul’a gelmesiyle sona erdi. 28 Temmuz 1808 tarihinde IV. Mustafa tahttan indirildi ve yerine II. Mahmud geçti. IV. Mustafa, tahttan indirildikten sonra Topkapı Sarayı’nda hapsedildi.
IV. Mustafa, tahttan indirildikten kısa bir süre sonra 17 Kasım 1808 tarihinde öldürüldü. Ölüm nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, siyasi nedenlerle öldürüldüğü düşünülmektedir. Cenazesi İstanbul’da Bahçekapı’da bulunan türbesine defnedildi.
Mirası
IV. Mustafa, Osmanlı İmparatorluğu’nun en karmaşık ve zor dönemlerinden birinde tahta çıkmış ve kısa süren saltanatı boyunca büyük zorluklarla mücadele etmiştir. Ayrıca onun dönemi, Osmanlı İmparatorluğu’nda iç karışıklıkların, isyanların ve siyasi entrikaların yoğun olduğu bir dönem olarak hatırlanır.
IV. Mustafa’nın saltanatı, Osmanlı İmparatorluğu’nun iç düzenini sağlamakta yaşadığı zorlukların ve reform karşıtı güçlerin etkisini göstermektedir. Ama III. Selim’in reformlarına karşı duyulan tepki, IV. Mustafa’nın saltanatı boyunca devam etmiş ve Osmanlı İmparatorluğu’nun modernleşme çabalarını kesintiye uğratmıştır.
Sonuç olarak, IV. Mustafa’nın saltanatı kısa sürmüş ve büyük zorluklarla geçmiştir. Ayrıca onun dönemi, Osmanlı İmparatorluğu’nun iç karışıklıklar ve isyanlarla başa çıkma çabalarının bir örneği olarak değerlendirilir. IV. Mustafa, Osmanlı tarihinde zor bir dönemin padişahı olarak hatırlanır ve saltanatının getirdiği dersler, imparatorluğun gelecekteki reform çabalarına ışık tutmuştur.
